ขันทองพยาบาท (ชื่อวิทยาศาสตร์: Suregada multiflora) เป็นสมุนไพรในวงศ์ยางพารา ประเภทไม้ยืนต้นขนาดกลาง มีกิ่งก้านกลมที่มีเปลือกสีเทาและเกลี้ยง ใบเดี่ยวหนาแข็ง มีลักษณะดกทึบ ดอกของพืชเป็นเล็ก ๆ และออกมาเป็นช่อ ผลของพืชมีลักษณะเป็นกลมเท่าลูกพุทราและมี 3 พู ผลจะแก่แล้วจะมีสีส้มและแตกออกเมื่อถึงเวลาสุก
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
- ต้นขันทองพยาบาทเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางที่สูงประมาณ 7-13 เมตร
- กิ่งก้านเป็นกลมและมีสีเทา
- เปลือกต้นมีสีน้ำตาลแก่และผิวบางเรียบ
- ใบเป็นใบเดี่ยวที่เรียงสลับกัน มีขอบขนานแกมรูปหอก
- ดอกออกเป็นช่อและมีกลิ่นหอม มีกลีบดอกสีเขียวอมเหลืองอ่อน
- ผลเมื่อสุกจะมีสีเหลืองอมส้ม
สรรพคุณและการใช้
- รากขันทองพยาบาทมีสรรพคุณในการรักษาหลายๆ อาการรวมถึงแก้ลม แก้ประดง แก้พิษในกระดูก แก้โรคผิวหนัง รักษาน้ำเหลืองเสีย
- เปลือกต้นยังมีคุณสมบัติในการแก้ลมเป็นพิษ แก้ไข้ แก้กามโรค และแก้โรคตับพิการ
- เนื้อไม้ขันทองพยาบาทยังมีสรรพคุณในการแก้ลมพิษ และใช้ในการรักษาโรคผิวหนัง, ผื่นคัน, และแก้กลากเกลื้อน
สมุนไพรนี้มีความหลากหลายในการใช้ที่อาจจะมีการใช้ทางประชากรท้องถิ่นหลายวิธีและตามภูมิภาคต่าง ๆ ดังนั้นควรปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญหรือแพทย์ที่มีความรู้เกี่ยวกับสมุนไพรก่อนที่จะใช้เพื่อรักษาสุขภาพหรือรักษาโรคอะไร ๆ ในร่างกายของคุณเอง
ขันทองพยาบาท (Suregada multiflora) ถือเป็นสมุนไพรที่มีความหลากหลายในการใช้เพื่อรักษาและบำรุงสุขภาพ
การใช้แก้น้ำเหลืองเสีย
- ใช้รากขันทองพยาบาทที่แห้งแล้ว ต้มด้วยน้ำเพื่อผลิตน้ำละลาย (decoction)
- น้ำละลายจะมีสีน้ำตาลและมีรสเมาเบื่อร้อน
- น้ำละลายนี้สามารถช่วยแก้น้ำเหลืองเสียได้
การใช้ในการแก้โรคผิวหนัง
- ใช้เปลือกขันทองพยาบาทที่แห้งแล้ว ต้มด้วยน้ำเพื่อผลิตน้ำละลาย (decoction)
- น้ำละลายนี้สามารถนำมาทาบนผิวหนังที่มีปัญหาเช่นผื่นคัน, กลากเกลื้อน, และอาการอื่น ๆ ของผิวหนัง
การใช้ในการบำรุงเหงือก
- เปลือกขันทองพยาบาทที่แห้งแล้ว สามารถต้มด้วยน้ำเพื่อผลิตน้ำละลาย
- น้ำละลายนี้สามารถใช้ทาบนเหงือกเพื่อบำรุงและทำให้เหงือกแข็งแรง
การใช้ในการแก้โรคอื่น ๆ
- รากแห้งขันทองพยาบาทสามารถใช้ในการแก้ไข้, แก้กามโรค, แก้พิษในกระดูก, แก้โลหิตเป็นพิษ, และรักษาโรคตับพิการ
- นอกจากนี้ยังใช้เนื้อไม้ขันทองพยาบาทในการแก้ลมพิษ, และในการรักษาโรคผิวหนัง, ผื่นคัน, และกลากเกลื้อน
โดยทั่วไปแล้ว การใช้ขันทองพยาบาทในรูปแบบน้ำละลาย (decoction) เป็นวิธีที่อ่อนน้อมและอันประหยัด แต่ควรระมัดระวังในปริมาณและความถูกต้องของการใช้ เนื่องจากสมุนไพรทุกชนิดมีความสามารถในการกระทบกับร่างกายแก่ต่างกัน และควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหรือแพทย์ก่อนการใช้ขันทองพยาบาทหากคุณมีปัญหาสุขภาพหรือต้องการรักษาโรคใด ๆ ด้วยสมุนไพรนี้
รวบรวมสุดยอดสมุนไพร :: ยาสมุนไพร